امروزه، زندگی تمامی انسان‌های روی کره‌ی خاکی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به اپلیکیشن‌ها و وبسایتهایی وابسته است که از طریق رابط کاربری (user interface) خود با کاربران ارتباط برقرار می‌کنند، به آن‌ها اطلاعات می‌دهند، از آن‌ها اطلاعات دریافت می‌کنند و دستورات آن‌ها را گرفته و اجرا می‌نمایند. بنابراین، نیاز به استخدام طراح UI/UX در سازمان ها روز به روز بیشتر می‌شود.
با اینکه رابط کاربری و تجربه‌ی کاربری (user experience) دو مفهوم متفاوت هستند اما طراحی رابط کاربری و طراحی تجربه‌ی کاربری، هر دو، زیرمجموعه‌ی گروه شغلی طراحی UI/UX در نظر گرفته می‌شوند.
برای استخدام شدن به عنوان یک طراح رابط و تجربه‌ی کاربری، تحصیلات اهمیت چندانی ندارد و مهارت شما چیزی است که واقع مهم می‌باشد. با این حال، داشتن تحصیلات در رشتههای طراحی گرافیک و HCI، می‌تواند شانس شما را برای پیدا کردن یک شغل عالی، افزایش دهد.
در اینجا، ابتدا به معرفی شغل طراحی رابط کاربری و تجربه‌ی کاربری خواهیم پرداخت و سپس، شرایط استخدام طراح UI/UX را با هم دیگر، مرور خواهیم کرد.
تفاوت میان طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری
طراحی UX و طراحی UI دو مفهوم در طراحی وب و طراحی اپلیکیشن هستند که معمولا با هم دیگر اشتباه گرفته می‌شوند. معمولا این دو مفهوم، به صورت مفهومی واحد و تحت عنوان طراحی UI/UX شناخته می‌شوند.
منظور از رابط کاربری یا UI، چیدمان گرافیکی یک وبسایت یا اپلیکیشن است. رابط کاربری شامل دکمه‌هایی که کاربر روی آن‌ها کلیک می‌کند، متن‌هایی که کاربر می‌خواند، تصاویر، اسلایدرها، کادرهای ورود اطلاعات توسط کاربر، و تمامی عناصر دیگری است که کاربر با آن‌ها تعامل دارد.
چیدمان صفحه، ترانزیشن‌ها، انیمیشن‌ها و هر نوع عنصر بصری یا تعاملی دیگر در رابط کاربری، باید طراحی شود. به کسی که این عناصر و نحوه‌ی چیدمان آن‌ها در کنار یکدیگر برای ایجاد رابط کاربری یک وبسایت یا یک اپلیکیشن را طراحی می‌کند، طراح رابط کاربری می‌گویند.
این طراحان تصمیم می‌گیرند که از چه رنگ‌هایی برای عناصر مختلف رابط کاربری استفاده شود، ضخامت خطوط چقدر باشد و نوشته‌های رابط کاربری چه فونتی داشته باشند.
هر طراح UI، یک طراح گرافیک است. این طراحان روی زیبایی‌شناسی رابط کاربری تمرکز دارند. وظیفه‌ی طراحان UI این است که از جذاب بودن رابط کاربری و انطباق آن با کاربرد آن، اطمینان حاصل کنند.
در مقابل منظور از تجربه‌ی کاربری یا UX یک اپلیکیشن یا وبسایت این است که کاربران چگونه با آن وبسایت یا اپلیکیشن، تعامل برقرار می‌کنند. آیا تجربه‌ی کاربر در استفاده از وبسایت یا اپلیکیشن، روان و راحت یا سخت و گیج‌کننده است؟ آیا کار کردن با اپلیکیشن یا وبسایت این حس را در کاربر ایجاد می‌کند که کارهایش را به طور مؤثری انجام داده است یا حس مشکل در انجام کارها را در کاربر ایجاد می‌کند؟ به کسی که تجربه‌ی کاربری یک اپلیکیشن را طراحی می‌کند، طراح UX گفته می‌شود.
طراحان تجربه‌ی کاربری ساختار رابط کاربری و عملکردهای آن را تعیین می‌کنند. آن‌ها تعیین می‌کنند که رابط کاربری چگونه سازماندهی شود و چگونه عناصر مختلف آن، با هم دیگر ارتباط داشته باشند. وظیفه‌ی طراحان تجربه‌ی کاربری این است که تجربه‌ای لذت‌بخش و راحت از کار کردن با اپلیکیشن یا وبسایت، ایجاد کنند.
علت نیاز سازمان‌ها به طراح UI/UX
امروزه، فعالیت در فضای مجازی برای هر سازمان تجاری یا دولتی، یک الزام محسوب می‌شود. تمامی سازمان‌ها نیازمند وبسایتهایی حرفه‌ای و کارآمد می‌باشند تا به مشتریان یا ارباب رجوعان، خدمات‌رسانی کنند و کارهای درون‌سازمانی خود را به طور بهینه‌تری پیش ببرند. به علاوه، اپلیکیشن‌ها بسیاری از کارها شامل تعامل با مخاطبان، کارهای اداری و دفتری، ارتباطات و دیگر کارهای درون‌سازمانی و برون‌سازمانی را سریع‌تر و راحت‌تر کرده‌اند و سال‌ها است که سازمان‌ها وابسته به سیستم‌های کامپیوتری، نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها شده‌اند. اگر یک سازمان بخواهد یک اپلیکیشن یا وبسایت حرفه‌ای طراحی کند، نیازمند استخدام طراح UI/UX است.
از آن جایی که طراحان UX نیز با رابط کاربری سر و کار دارند، خیلی از مردم، آن را با طراحی UI اشتباه می‌گیرند. در حالی که طراحان رابط کاربری، ظاهر رابط کاربری را تعیین می‌کنند، طراحان تجربه‌ی کاربری، روی نحوه‌ی عملکرد رابط کاربری تمرکز دارند.
سازمان‌های نیازمند به استخدام طراح UI/UX
تقریبا تمامی سازمان‌ها نیازمند طراحی UI/UX هستند، با این حال بعضی از سازمان‌ها، به ویژه سازمان‌های فعال در حوزه‌ی فناوری که خدمات یا محصولات آن‌ها، بر پایه‌ی فناوری است، ترجیح می‌دهند طراح UI/UX استخدام کنند ولی خیلی از سازمان‌هایی که تخصصی در فناوری ندارند، این کارها را برون‌سپاری می‌کنند. به طور کلی می‌توان گفت که سازمان‌های زیر، نیازمند استخدام طراح UI/UX هستند:
- شرکت‌های تخصصی طراحی وبسایت و اپلیکیشن
- شرکت‌های تخصصی طراحی رابط و تجربه‌ی کاربری
- سازمان‌های آموزشی
- بانک‌ها و مؤسسات مالی
- سازمان‌های فعال در حوزه‌ی بهداشت و سلامت
- شرکت‌های تولیدی
- سازمان‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات عمومی
- ناشران و رسانه‌ها
- فروشگاه‌های اینترنتی
- و …
وظایف طراح رابط کاربری
- تحقیق در رابطه با کاربران و جمع‌آوری داده‌های مرتبط با نیازهای آن‌ها
- مشورت با اعضای تیم طراحی تجربه‌ی کاربری و تیم فنی طراحی وبسایت یا طراحی اپلیکیشن
- طراحی گرافیکی عناصر رابط کاربری پروژه
- استفاده از نقشه‌های سایت، فلوچارت‌های فرایند و استوری بردها برای به تصویر کشیدن و ارائه‌ی طراحی‌های خود
- طراحی عناصر رابط کاربری
- به تصویر کشیدن عملکردهای محصول و ایجاد موکاپ‌ها و پیش‌نمونه‌های رابط کاربری محصول
- ارائه‌ی طراحی‌ها به تیم طراحی و جایگاه‌های شغلی بالادست در سازمان
- بازبینی و اصلاح موکاپ‌ها بر اساس بازخوردهای کاربران
- انطباق طراحی‌ها با هدف محصول و جامعه‌ی مخاطبان هدف
- انجام تست‌های کاربری برای بازخورد گرفتن از کاربران در رابطه با طراحی رابط کاربری محصول
- به‌روز بودن و مطلع بودن از جدیدترین موضوعات در حوزه‌ی طراحی رابط کاربری
وظایف طراح تجربه‌ی کاربری
- شناخت ویژگی‌های محصول و روانشناسی کاربر
- اجرای آزمون قابل استفاده بودن و آزمون قابل فهم بودن و جمع‌آوری اطلاعات
- انجام تحقیق کاربری، گردآوری داده‌های کاربران و ساخت پرسوناهای کاربری
- تعریف یک مدل تعاملی صحیح و ارزیابی موفقیت آن
- ساخت وایرفرم‌ها و نمونه‌های اولیه بر اساس نیازهای کاربران
- پیدا کردن روش‌هایی خلاقانه برای حل مشکلات تجربه‌ی کاربری (مثل قابل استفاده بودن، قابل پیدا کردن و …)
- همکاری با طراحان رابط کاربری برای به کارگیری طراحی‌های زیبا و جذاب در رابط کاربری محصول
- تعامل با توسعه‌دهندگان محصول در رابطه با ایده‌های طراحی و پیش‌نمونه‌ها
- به‌روز و مطلع بودن از محصولات رقبا و موضوعات مهم در حوزه‌ی طراحی تجربه کاربری
شرایط استخدام طراح UI/UX
بسیاری از سازمان‌ها در انتخاب طراحان رابط کاربری و تجربه‌ی کاربری، تأکید چندانی روی مدرک تحصیلی ندارد. این شغل، بیش از اینکه یک شغل دانش-پایه باشد، یک شغل مهارت-پایه است. البته کسانی که در حوزه‌ی طراحی گرافیک تحصیل کرده باشند، در مقایسه با کسانی که تحصیلاتی غیر مرتبط داشته باشند، برای تصاحب بعضی از شغل‌های طراحی UI، یک برتری جزئی دارند.
از آن‌جایی که هیچ رشته‌ی رسمی مرتبط با طراحی UX وجود ندارد، فارغ‌التحصیلان رشتههای متعددی از مهندسی آی تی گرفته تا روانشناسی و طراحی گرافیک، می‌توانند در حوزه‌ی UX کار کنند. با این حال، کسانی که در مقطع ارشد در رشته‌ی HCI که خلاصه شده عبارت Human-Computer Interaction و به معنی تعامل انسان-کامپیوتراست تحصیل کرده‌اند، از شانس بسیار خوبی برای تصاحب بهترین فرصت‌های استخدام طراح UI/UX برخوردارند.
مهارت‌های قابل قبول کارفرمایان برای استخدام طراح UI/UX
همانطور که گفتیم، طراحی UI/UX یک شغل مهارت-پایه است و کارفرمایان برای این جایگاه شغلی، به کسانی توجه دارند که از مهارت‌های بیشتری برخوردار باشند. مهارت‌های لازم برای طراحی رابط کاربری با مهارت‌های لازم برای طراحی تجربه کاربری، تفاوت‌هایی دارند که در زیر، در رابطه با آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
مهارت‌های لازم برای طراحی رابط کاربری
- وایرفریمینگ
- ساخت پروتوتایپ
- اسکچ
- InVision
- اصول طراحی تعاملی
- تحقیق کاربری
- ساخت پرسونا
- دانش قوی در حوزه‌ی طراحی
- برندسازی
- تایپوگرافی
- نظریه‌ی رنگ‌ها
- توانایی کار تیمی
- مهارت‌های ارتباطی
- مهارت‌های میان-فردی
- همدلی با کاربر
مهارت‌های لازم برای طراحی تجربه‌ی کاربری
- مهارت در تحقیق کاربری
- مهارت در کار تیمی
- وایرفریمینگ
- ساخت پیش‌نمونه
- مهارت در ارتباط بصری
- طراحی تعاملی
- معماری اطلاعاتی (IA)
- مهارت‌های تحلیلی
- همدلی با کاربر
- مهارت‌های ارتباطی
- مهارت‌های میان-فردی
- آشنایی با کدنویسی
- دانش مدیریت پروژه
- مهارت‌های کسب‌وکار و ذهنیت استراتژیک
- تفکر انتقادی
- کنجکاوی
مزایای استخدام در حوزه طراحی UI/UX
طراحی UI/UX، بازار کار بسیار خوبی دارد و درآمد و فرصت‌های شغلی برای طراحان UI/UX روز به روز در حال افزایش است.
اشتغال به صورت دورکاری
یکی از مزیت‌های مهم کار کردن به عنوان طراح رابط یا تجربه‌ی کاربری، این است که می‌توانید دورکار باشید. دورکاری مزیت‌های متعددی دارد که عبارتند از:
- عدم نیاز به رفت و آمدهای غیرضروری خطرناک و هزینه‌بر
- صرفه جویی در وقت و انرژی
- بازدهی کاری بیشتر
- کار کردن در محیط راحت خانه
کار کردن به صورت فریلنس
به علاوه، طراحان UI/UX می‌توانند بدون وابستگی به هیچ سازمانی و به صورت پروژه‌ای یا فریلنسینگ، درآمد داشته باشند. مزیت دیگر این شغل، این است که یک طراح UI/UX می‌تواند از دانش و مهارت‌هایش در راه‌اندازی یک کسب‌وکار برای خود، استفاده کند.
پیشرفت حرفه‌ای
وقتی که به عنوان یک طراح UI/UX استخدام می‌شوید، فشار بالایی روی شما نیست و خیلی راحت می‌توانید رفته‌رفته خود را در سازمان جای دهید و به تدریج، مسئولیت‌های بیشتری بپذیرید. همچنین، امکان پیشرفت بسیار زیادی در این شغل وجود دارد. حتی اگر تحصیلات دانشگاهی نداشته باشید، می‌توانید کار خود را به عنوان یک کارآموز در یک شرکت معمولی شروع کنید و با طی کردن مراحل پیشرفت، به عناوین شغلی سطح بالایی در سازمان‌های بزرگ برسید.
بالا بودن حقوق طراح UI UX در ایران
حقوق طراح UI UX در ایران در مقایسه با سایر مشاغل، نسبتا بالا محسوب می‌شود. در سال ۱۴۰۰، یک طراح UI/UX در تهران، ماهانه حدود ۱۵ میلیون تومان درآمد دارد. در شهرهای دیگر کشور نیز حقوق طراح UI UX نزدیک به ۱۰ میلیون تومان بر ماه است. در رابطه با این موضوع در ادامه مفصل تر صحبت کرده‌ایم.
جمع‌بندی
با توجه به افزایش وابستگی انسان به فناوری، وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها، نیاز به طراح UI/UX برای طراحی رابط کاربری و تجربه‌ی کاربری وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها روز به روز در حال افزایش است.
طراحی رابط کاربری (User Interface design) به معنی طراحی گرافیکی عناصر تشکیل‌دهنده‌ی رابط کاربری یک محصول و طراحی چیدمان آن‌ها در رابط کاربری است. این در حالی است که منظور از طراحی تجربه‌ی کاربری یا همانUser eXperience design طراحی نحوه‌ی عملکرد رابط کاربری و تعامل آن با کاربران است.
این دو مفهوم، اشتراکات زیادی با هم دارند و معمولا، از آن‌ها به عنوان یک مفهوم واحد به نام طراحی UI/UX نام برده می‌شود. بنابراین، طراحان تجربه کاربری و طراحان رابط کاربری باید همکاری نزدیکی با هم دیگر داشته باشند.
کار طراحان UI/UX این است که رابط کاربری یک وبسایت یا اپلیکیشن را به گونه‌ای طراحی کنند که ظاهر آن، با اهدافش و پرسونای کاربری‌اش، انطباق داشته و کاملا واکنش‌پذیر، قابل استفاده و عملکردی باشد و کاربران بتوانند به راحتی با آن رابط کاربری کار کنند و از کار کردن با آن لذت ببرند.
برای تبدیل شدن به یک طراح UI/UX نیازی به تحصیلات بالایی ندارید. با این حال، تحصیلات در رشته‌ی طراحی گرافیک و رشته‌ی HCI می‌تواند به پیشرفت شما در این حوزه، کمک کند.
طراحان UI/UX باید در کار کردن با نرم‌افزارهای طراحی و ساخت پیش‌نمونه، تبحر داشته باشند، بتوانند پیش‌نمونه‌ها را تست کنند، تحقیق کاربری انجام دهند و پرسونای کاربری بسازند، توانایی کار تیمی داشته باشند و بتوانند با مهارت‌های ارتباطی خوب و مهارت‌های میان-فردی قوی، با هم دیگر همکاری کنند.
اگر می‌خواهید یک طراح رابط و تجربه‌ی کاربری موفق شوید، باید پیش از هر چیزی، به خوبی بدانید که به چه حوزه‌ای در طراحی UI/UX علاقه دارید و سپس، مهارت‌های لازم را کسب کنید، در دوره‌های کارآموزی شرکت نمایید، پورتفولیوی خود را تکمیل کنید و رزومه‌ی خود را در جاب ویژن بسازید. حالا، آماده هستید تا برای آگهی‌های استخدام طراح UI/UX رزومه بفرستید. برای اطلاعات بیشتر باید به سایت های استخدام و کار سر بزنید.